یادمان شهدا| ارتفاعات " قلاویزان" یادآور عملیات کربلای یک+ فيلم

نقطه ایثار واقع در ارتفاعات قلاویزان مکان کوچکی در بین هزاران منطقه جنگی و خاطرات دفاع مقدس در کشور است که شاهد ایثارگری های رزمندگان دفاع مقدس بوده است و در این منطقه نیز هرگاه در متن ماندگار سرزمین سینه سرخان عاشق قرار بگیریم، وسعت روح و روان مان سرشار از عطر دل انگیز عشق ایثار می شود.

در نقطه ایثار که در8 کیلومتری شهر مهران است می توان دشت های بزرگ مهران را دید که روزگاری شاهد نبردهای مهم دفاع مقدس بوده است و در بدو ورود به این قطعه بهشت عکس و نام عزیزانی گذاشته شده است که در این نقطه در نبردی نابرابر رخت شهادت پوشیدند .

ابتدا باید راجع به منطقه قلاویزان و عملیات هایی که در این منطقه رخ داده که کربلای یک ما را به یاد جمله تاریخی امام خمینی (ره) می اندازد که فرمود : «مهران را هم خدا آزاد کرد»

 
ارتفاعات قلاویزان که در جنوب غربی شهر مهران واقع شده است ، منطقه ای ناهموار و شبه کوهستانی است که پس از کوه " چکه موسی" ، با طول تقریبی 22 کیلومتر در امتداد بال های دامنه غربی کبیر کوه از سمت شرق به غرب کشیده شده است .

بلند ترین نقطه قلاویزان قله 265 است که در خاک ایران قرار دارد ، در خاک عراق نیز قله 223 در نزدیکی فرو رفتگی خط مرزی جنوب مهران ( شیار میگ سوخته ) واقع شده است.

سایر بلندی های مهم قلاویزان تپه های 254 ، 244 ، 249 ، 225 و 175 می باشند که به صورت نواری هلالی شکل از جنوب شرق تا جنوب غرب مهران گسترش یافته اند.

این منطقه با وجود پستی و بلندی های تپه ماهوری شکل، از موقعیت مهم نظامی برخوردار می باشد به طوری که با استقرار بر روی بلندی های اصلی آن ، کیلومترها دشت، آبادی و شهرهای پیرامونی مانند مهران ، زرباطیه و بدره عراق در سیطره دید قرار می گیرد . دشمن در زمان اشغال مهران با ایجاد میادین مین ، سیم خاردار و کانال در دامنه شمالی ارتفاعات قلاویزان شرایط سختی را در نفوذ به مواضع خود به وجود آورده بود. در عملیات والفجر 3 این محدوده در محور عملیاتی قرارگاه فتح 2 قرار داشت و نیروهای لشکر 41 ثارالله (ع) برای نفوذ به مواضع دشمن و دستیابی به قلاویزان تلاش گسترده ای انجام دادند، اما به دلیل عمق و پیچیدگی موانع، این امکان فراهم نشد و پیکر مطهر بسیاری از شهدا تا زمان عملیات کربلای 1 در این محور باقی ماند و هم اکنون بقایای موانع دشمن در این منطقه همه ساله مورد بازدید زایران آثار دفاع مقدس قرار می گیرد .

نبرد والفجر 3

سلسله نبردهای بزرگ سال دوم جنگ تحمیلی با پیروزی های پی در پی رزمندگان منجر به فتح خرمشهر شد، اما پس از آن با پدافند مستحکم عراق، سایر عملیات ها نتایج تاثیر گذاری را به بار نمی آورد و وضعیت رکود بر جبهه ها حاکم شده بود ، در این شرایط دستیابی به پیروزی تضمین شده و وارد آمدن تلفات و خسارات سنگین به دشمن می توانست وضعیت موجود را دگرگون سازد. 

 
بر این اساس فرماندهان نظامی با بررسی همه جانبه خطوط مختلف جبهه های نبرد ، منطقه عمومی مهران را برای انجام عملیات برگزیدند .

اهداف پیش بینی شده برای عملیات والفجر 3 به قرار زیر بود : ایجاد بستر مناسب برای طراحی نبردی بزرگ از طریق گرفتن جناح از دشمن ، تحمیل خطوط پدافندی گسترده به دشمن با استقرار نیروهای خودی بر ارتفاعات ، کاهش تمرکز پدافندی و نیرویی دشمن در منطقه جنوب شرقی عراق ، انهدام نیرویی و تجهیزات دشمن ، تامین محور ارتباطی ایلام – مهران – دهلران و خارج کردن شهر مهران از زیر دید و تیر دشمن و آزادسازی روستاهای اطراف آن

موقعیت جغرافیایی عملیات والفجر 3

میدان نبرد والفجر 3 از شمال به ارتفاعات کولگ و از جنوب به ارتفاعات قلاویزان محدود می شد که علاوه بر شهر مهران ، روستاهای اطراف و پاسگاههای مرزی ، رودخانه های کنجانچم و گاوی ، دشت مهران ، تپه های کله قندی ، 343 و غلامی را در بر می گرفت.

ارتش عراق برای تامین امنیت یگان های خود و پدافند مطمئن ، حجم وسیعی از موانع مصنوعی شامل میادین مین متنوع ، سیم های خاردار در اشکال مختلف ، کانال های ضد نفر و ضد تانک و سنگرهای کمین ایجاد کرده بود.

 

این حجم موانع در محور قلاویزان عمق و گستردگی بیشتری داشت به طوری که در محور مهران – بهرام آباد و رودخانه کنجانچم حداکثر عمق موانع 370 متر بود اما در محور قلاویزان عمق موانع به بیش از 600 متر می رسید.

عملیات کربلای 1

پس از عبور موفق رزمندگان اسلام از اروند رود و تصرف شهر بندری فاو ، ابتکار عمل و برتری نظامی ایران آشکار گشت ارتش عراق برای مقابله با این وضعیت ، اقدام به اجرای سلسله تک های موضعی در سراسر جبهه ها نمود که آن را دفاع فعال می نامید.

وضعیت نامساعد خطوط پدافندی ایران در مهران و موقعیت برتر عراق با استقرار بر روی قلاویزان سبب شد تا دشمن با استفاده از غفلت یگان های پدافند کننده خودی ، شهر مرزی مهران را در روزهای پایانی اردیبهشت سال 1365 اشغال کند و.پس از اشغال مهران، ارتش عراق خود را برای تک در مناطق دیگر آماده می کرد و احتمال می رفت سومار و قصرشیرین نیز توسط دشمن سقوط کند.

در این شرایط نبرد کربلای 1 با هدف آزاد سازی شهر مهران و دستیابی به مرز در قلاویزان به منظور خنثی نمودن تلاش های دشمن طراحی و اجرا شد.

موقعیت جغرافیایی عملیات کربلای 1

میدان نبرد کربلای 1 از همان ویژگی های طبیعی میدان نبرد والفجر 3 برخوردار بود با این تفاوت که دامنه گسترش دشمن از شمال تا تپه های نمه کلان بو کوچک و رضا آباد و از جنوب تا شیارهای شرقی مهران می رسید.

علاوه بر این دشمن با توسعه موانع در دشت، عمق و گستردگی آن را در منطقه اشغالی افزوده بود به طوری که با تخریب مناطق مسکونی و تجاری شهر مهران ، موانع و مواضع جدیدی شامل خاکریزهای پدافندی ، کانال های ضد نفر و ضد تانک ، میدان های متنوع مین و سیم خاردار ، سنگرهای حفره روباهی و سنگرهای کمین پوششی ایجاد کرده بود و با تلاش شبانه روزی یگان های مهندسی رزمی خود هر روز بر وسعت و استحکام آنها می افزود .

 
یادمان نقطه ایثار در منطقه عملیاتی قلاویزان در مهران ما را به یاد 70 شهید تفحص شده در این نقطه می اندازد که در حال حاضر یکی از یادمان هایی است که توسط کاروان های راهیان نور مورد بازدید قرار می گیرد.

شهر مرزی مهران در فاصله 85 كیلومتری جنوب غربی ایلام، یكی از آوردگاه های دفاع مقدس است كه بیش از شش هزار رزمنده در این منطقه به درجه رفیع شهادت نایل آمدند، این یادمان هر ساله مورد بازید راهیان نور می باشد.